แมลงสาบเป็นแมลงดึกดำบรรพ์ที่อาศัยอยู่บนโลกนี้มานานประมาณ 250 ล้านปีโดยสันนิษฐานจากหลักฐานซึ่งเป็นฟอสซิล (fossil) ที่ถูกค้นพบตามการจำแนกแมลงทางวิทยาศาสตร์แมลงสาบถูกจัดกลุ่มไว้ในชั้น (class) Insecta, อันดับ (order) Orthoptera แต่บางครั้งพบว่าในตำราบางเล่มแมลงสาบอาจจะถูกจัดอยู่ในอันดับ Dictyoptera หรือ Blattodeaก็ได้ซึ่งการจำแนกที่แตกต่างกันเหล่านี้เกิดขึ้นจากการใช้ลักษณะบางอย่างที่แตกต่างกันมาใช้ในการจำแนกแมลงสาบถูกจำแนกย่อยออกเป็นวงศ์ (family) ต่างๆปัจจุบันนี้แมลงสาบที่พบทั่วโลกมีทั้งสิ้นประมาณ 4,000 ชนิด

จากผลการสำรวจของ Asahina and Hasegawa (1981), Asahina (1983), สุวัฒนาจึงวิวัฒนาภรณ์ (2527) และ Tawatsin et al. (2001) สรุปได้ว่าแมลงสาบที่พบได้ในบ้านเรือนในประเทศไทยจนถึงปัจจุบันนี้มีทั้งสิ้น 12 ชนิด

1.  Periplaneta americana

            หรือแมลงสาบอเมริกัน (American cockroach) เป็นแมลงสาบที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่พบในบ้านเรือนลำตัวสีน้ำตาลแดงมันวาวบน pronotum มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 2 จุดล้อมรอบด้วยวงเส้นสีเหลืองซึ่งอาจเต็มวงหรือมีเพียงครึ่งวงก็ได้ส่วนรอบนอกสุดเป็นวงสีดำหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวตัวผู้ยาว 33-40 มม. ตัวเมียยาว 30-35 มม. ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีและยาวถึงปลายของส่วนท้องปีกมีสีน้ำตาลแดงตลอดทั้งปีกและไม่มีแถบสีเหลืองที่ขอบปีกแมลงสาบอเมริกันเป็นแมลงสาบที่พบมากตามท่อระบายน้ำห้องน้ำในครัวตู้กับข้าวห้องเก็บของกล่องกระดาษที่ใช้เก็บวัสดุสิ่งของตู้หนังสือลิ้นชักและใต้ฝ้าเพดานเป็นต้น

 

2.  Periplaneta brunnea

            หรือ large brown cockroach เป็นแมลงสาบที่มีขนาดเล็กกว่าแมลงสาบอเมริกันเพียงเล็กน้อยลักษณะโดยทั่วไปก็คล้ายคลึงกับแมลงสาบอเมริกันแต่ลำตัวมีสีน้ำตาลแดงคล้ำบน pronotum มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 2 จุดล้อมรอบด้วยวงเส้นสีเหลืองแต่วงเส้นสีเหลืองนี้ค่อนข้างพล่ามัวไม่ค่อยชัดเจนเหมือนของแมลงสาบอเมริกันอาจเห็นเป็นเพียงรูปส้อมอยู่บนขอบหลังของ pronotum ส่วนรอบนอกสุดเป็นวงสีดำหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวตัวผู้ยาว30-37 มม.ตัวเมียยาว 28-35 มม. ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีและยาวถึงปลายของส่วนท้องปีกมีสีน้ำตาลแดงตลอดทั้งปีกและไม่มีแถบสีเหลืองที่ขอบปีกโดยมากมักพบแมลงสาบชนิดนี้ได้ทั่วไปในบ้านเรือนเช่นเดียวกับแมลงสาบอเมริกัน

3.  Periplaneta australasiae

            หรือแมลงสาบออสเตรเลีย (Australian cockroach) เป็นแมลงสาบที่มีขนาดเล็กกว่าแมลงสาบอเมริกันเพียงเล็กน้อยลักษณะโดยทั่วไปก็คล้ายกับแมลงสาบอเมริกันแต่ลำตัวสีน้ำตาลแดงเข้มกว่าและปีกมีแถบสีเหลืองอ่อนบริเวณขอบปีกข้างละ 1 แถบซึ่งแถบนี้จะยาวประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวปีกลักษณะคล้ายสายสะพายเป้บน pronotum มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 2 จุดล้อมรอบด้วยวงเส้นสีเหลืองเด่นชัดและรอบนอกสุดเป็นวงสีดำหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีและยาวถึงปลายของส่วนท้องตัวผู้ยาว 30-33 มม.ตัวเมียยาว 28-31 มม. แมลงสาบออสเตรเลียชอบสภาพแวดล้อมคล้ายๆกับแมลงสาบอเมริกันแต่ก็อาจพบแมลงสาบชนิดนี้บริเวณนอกบ้านได้บ้าง

4.  Periplaneta fuliginosa

            หรือ smokybrown cockroach เป็นแมลงสาบที่มีลักษณะใกล้เคียงกับแมลงสาบอเมริกันแต่ลำตัวสีน้ำตาลเข้มมันวาวทั้งตัวผู้และตัวเมียยาวประมาณ 30-34 มม. หนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีและยาวคลุมถึงปลายของส่วนท้องแมลงสาบชนิดนี้พบมากในสหรัฐอเมริกาหลายประเทศในทวีปยุโรปญี่ปุ่นและจีน  เพิ่งจะมีรายงานการสำรวจพบแมลงสาบชนิดนี้เป็นครั้งแรกในประเทศไทยในปีพ.ศ. 2544 (Tawatsin et al., 2001)  โดยสำรวจพบที่จังหวัดเชียงใหม่ซึ่งพบได้ทั้งในและนอกบ้านบริเวณในบ้านที่สำรวจพบคือห้องนอนและห้องครัว

5.  Blattella germanica

            หรือแมลงสาบเยอรมัน (German cockroach) เป็นแมลงสาบขนาดเล็กมีหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวตัวผู้ยาว 11-13 มม. ตัวเมียยาว 11-15 มม. ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดี  ปีกอาจยาวหรือสั้นกว่าส่วนท้องเล็กน้อยมีแถบสีดำอยู่ระหว่างตาทั้งสองข้างลำตัวสีน้ำตาลซีด แต่เป็นประกายขามีสีอ่อนกว่าลำตัว pronotum มีสีพื้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนและมีแถบสีดำ 2 แถบพาดขนานตามแนวยาวของลำตัวในบ้านอาคารบ้านเรือนจะพบแมลงสาบเยอรมันได้ในห้องครัวชั้นวางของลิ้นชักซอกโต๊ะหรือกล่องเก็บของเป็นต้น

6.  Blattella litulicollis

            หรือ smaller German cockroach เป็นแมลงสาบที่มีขนาดและลักษณะคล้ายคลึงกับแมลงสาบเยอรมันมากมีหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวทั้งตัวผู้และตัวเมียยาวประมาณ11-13 มม.ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีและปีกยาวกว่าลำตัวมากมีแถบสีดำอยู่ระหว่างตาทั้งสองข้างลำตัวสีน้ำตาลซีดอ่อนกว่าแมลงสาบเยอรมัน pronotum มีสีพื้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนและมีแถบสีดำ 2 แถบพาดขนานตามแนวยาวของลำตัวแต่แถบดำนี้ค่อนข้างเล็กกว่าของแมลงสาบเยอรมันในบ้านจะพบแมลงสาบชนิดนี้ชอบเกาะอยู่ตามฝาผนัง

7. Neostylopyga rhombifolia

            หรือ harlequin cockroach ชาวบ้านบางพื้นที่เรียกแมลงสาบผีเป็นแมลงสาบที่มีขนาดปานกลางจนถึงขนาดใหญ่มีหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัวตัวผู้ยาว 18-26 มม. ตัวเมียยาว 22-31 มม. ทั้งสองเพศปีกเจริญดีเป็นเพียงเกล็ดปีกและมีเฉพาะปีกหน้า pronotum มีจุดสีดำขนาดใหญ่ 2 จุดรอบๆสองจุดนี้เป็นสีเหลืองส่วนรอบนอกสุดของ pronotum เป็นสีดำลำตัวเป็นลวดลายสวยงามสีน้ำตาลเข้มหรือสีดำสลับกับสีเหลืองในอาคารบ้านเรือนจะพบแมลงสาบชนิดนี้มากในกล่องกระดาษหรือภาชนะที่ใช้เก็บวัสดุสิ่งของต่างๆนอกจากนี้ยังพบได้ในห้องครัวตู้กับข้าวหรือตู้เก็บของ

8. Nauphoeta cinerea 

            หรือ lobster cockroach เป็นแมลงสาบขนาดปานกลางลักษณะอ้วนเตี้ยส่วนท้องค่อนข้างอ้วนกลมขาสั้นหนวดสั้นกว่าลำตัวตัวผู้ยาว 22-28 มม. ตัวเมียยาว 22-33 มม.ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีสีน้ำตาลหม่นโดยปีกจะสั้นกว่าส่วนท้องแต่ยาวกว่าครึ่งหนึ่งของส่วนท้องลำตัวสีน้ำตาลหม่นออกเทา pronotum มีลวดลายขยุกขยิกสีน้ำตาลขอบทั้งสองข้างของ pronotum มีแถบสีขาวอยู่นอกสุดและถัดเข้ามาเป็นแถบสีดำในอาคารบ้านเรือนจะพบแมลงสาบชนิดนี้มากบริเวณพื้นครัวในตู้เก็บของในห้องครัวกล่องเก็บวัสดุหรืออาหารแห้ง

9. Supella longipalpa

            หรือ brown-banded cockroach เป็นแมลงสาบขนาดเล็กมีหนวดเรียวยาวกว่าลำตัวตัวผู้ยาว 12-14 มม. ตัวเมียยาว 9-13 มม. ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดีปีกของตัวผู้จะเรียวยาวปกคลุมส่วนท้องทั้งหมดปีกของตัวเมียจะสั้นและกลมกว่าของตัวผู้ขอบปีกหน้ามีแถบสีน้ำตาลอ่อนพาดตามแนวขวางสองแถบลำตัวมีสีน้ำตาลอ่อนไปจนถึงสีน้ำตาลเข้ม pronotum มีสีดำเป็นรูปคล้ายระฆังอยู่ตรงกลางขอบด้านข้างทั้งสองของ pronotum เป็นสีขาวหรือน้ำตาลอ่อนส่วนมากจะพบแมลงสาบชนิดนี้ในบ้านได้ตามกล่องเก็บของตู้เก็บเอกสารลิ้นชักใต้หรือหลังเฟอร์นิเจอร์บางคนจึงเรียกว่าแมลงสาบเฟอร์นิเจอร์ (furniture cockroach)

10. Pycnoscelus surinamensis

            หรือแมลงสาบสุรินัมหรือแมลงแกลบ (Surinam cockroach) เป็นแมลงสาบขนาดปานกลางตัวผู้ยาว 13-17 มม. ตัวเมียยาว 15-18 มม. หนวดสั้นกว่าลำตัวปีกเจริญดีมีสีอ่อนกว่าสีของลำตัว pronotum มีสีน้ำตาลเข้มจนเกือบดำขอบบนของ pronotum มีแถบสีเหลืองซึ่งขยายยาวจนคลุมขอบด้านข้างหรืออย่างน้อยจะเป็นแถบหรือจุดสีเหลืองตรงขอบด้านข้างขอบหลังของ pronotum เป็นมุมแหลมมนส่วนท้องค่อนข้างอ้วนกลมโดยปกติแล้วแมลงสาบชนิดนี้ชอบอาศัยอยู่ภายนอกอาคารบ้านเรือนมักพบในโพรงดินหรือบริเวณที่มีก้อนหินทับอย่างไรก็ตามบ่อยครั้งที่พบว่าแมลงสาบชนิดนี้สามารถเข้ามาอาศัยอยู่ในบ้านเรือนได้เช่นกัน

11. Pycnoscelus indicus

            หรือ burrowing cockroach หรือแมลงแกลบเป็นแมลงสาบที่ค่อนข้างคล้ายคลึงกับแมลงสาบสุรินัมตัวผู้ยาว 17-23 มม. ตัวเมียยาว 16-24 มม. หนวดสั้นกว่าลำตัวปีกเจริญดีมีสีน้ำตาลอ่อนตัดกับสีดำของลำตัว pronotum มีสีดำและขอบด้านหน้าถึงด้านข้างมีแถบสีขาวหรือสีครีมหรืออาจจะมีแถบสีนี้เฉพาะที่ด้านหน้าเท่านั้นก็ได้ขอบหลังของ pronotum เป็นมุมแหลมมนแมลงสาบชนิดนี้มีรายงานการสำรวจพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเพียงครั้งเดียวเมื่อปีพ.ศ. 2527 (สุวัฒนาจึงวิวัฒนาภรณ์, 2527) มักพบแมลงสาบชนิดนี้ในบริเวณที่ค่อนข้างชื้นหรือมีดินเช่นใต้กระถางต้นไม้ถังขยะหรือใต้แผ่นไม้เป็นต้น

12. Hebardina concinna

            เป็นแมลงสาบขนาดเล็กตัวผู้ยาวประมาณ 18 มม. ส่วนตัวเมียยาวประมาณ 15 มม.ลำตัวและปีกสีน้ำตาลดำขาสีอ่อนกว่าลำตัวมีปีกเจริญดีความยาวของปีกคลุมไปจนถึงปลายท้องแมลงสาบชนิดนี้มีรายงานการสำรวจพบในประเทศไทยเพียงครั้งเดียว เมื่อปี พ.ศ. 2526 (Asahina, 1983)