ปลวกจัดเป็นแมลงสังคมมีความเป็นอยู่สลับซับซ้อนแบ่งออกเป็น 3 วรรณะ และทำหน้าที่แตกต่างกันชัดเจน วรรณะกรรมกรหรือปลวกงานทำหน้าที่หน้าที่หาอาหาร และสร้างรัง วรรณะทหารทำหน้าที่ป้องกันศัตรูที่เข้ามารบกวนประชากรภายในรัง วรรณะสืบพันธุ์หรือบางช่วงของวงจรชีวิตเรียกว่าแมลงเม่า ทำหน้าที่สืบพันธุ์และวางไข่ความแตกต่างของสภาพทางชีววิทยา นิเวศวิทยารวมทั้งอุปนิสัยในการสร้างรังและการกินอาหารของปลวกแต่ละชนิดสามารถจำแนกปลวกได้ดังนี้
ปลวกที่อาศัยอยู่ในดิน
- ปลวก ใต้ดิน (Subterranean termites) พวกนี้จะอาศัยอยู่ในดินเกือบตลอดอายุของมันแม้ว่าจะออกจากผิวดินไปแล้ว ก็ยังมีการติดต่อกับพื้นดินอยู่ โดยการทำอุโมงค์ทางเดินด้วยดินไปสู่แหล่งอาหารต่าง ๆ ที่อยู่เหนือดินนอกจากนี้อุโมงค์ทางเดินยังเป็นเครื่องป้องกันอันตรายจากศัตรู เช่น มด
- ปลวก ที่อยู่ตามจอมปลวก (Mound-building termites) เป็นปลวกที่สร้างรังหรืออาณาจักรขนาดใหญ่ อยู่บนพื้นดินโดยใช้เม็ดดินเล็ก ๆ สร้างขึ้นเป็นเนินสูงใหญ่ที่เรียกว่า จอมปลวก จะพบเห็นทั่วไปทุกภาคของประเทศไทย และประเทศอื่นๆ ในทวีปเอเชีย แอฟริกา และออสเตรเลีย
- ปลวก ที่อยู่ตามรังขนาดเล็ก (Carton-nest-building termites) รังของปลวก ชนิดนี้ เกิดจากมูลของ ปลวก ผสมกับเศษไม้เล็กๆ และสร้างเป็นรังที่มีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันไป อาจจะอยู่ในดิน บนพื้นดินหรือเหนือพื้นดิน เช่น ตามต้นไม้ เสาไฟ หรืออาคารบ้านเรือน
ปลวกที่อาศัยอยู่ในเนื้อไม้
- ปลวก ไม้แห้ง (Dry-wood termites) เป็นพวกที่มีอาณาจักรหรือรังเล็กกว่า ปลวก ใต้ดิน อาศัยอยู่ในเนื้อไม้ และจะไม่ลงไปในดิน ปลวก ชนิดนี้ต้องการความชื้นในไม้แต่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น และเป็นพวกที่ทำความเสียหายร้ายแรงต่ออาคารบ้านเรือนและเครื่องเฟอร์นิเจอร์อื่นๆ
- ปลวก ไม้ชื้น (Damp-wood termites) อาศัยอยู่ในเนื้อไม้ที่มีความชื้นสูง เช่น เปลือกไม้ ไม้ซุง หรือไม้ที่ผุแล้ว ห้องที่มีความชื้นและความเย็น นับว่า เป็นสถานที่เหมาะสม สำหรับปลวก ประเภทนี้อาศัยอยู่ ตามปกติแล้วเป็นปลวกที่ไม่มีอันตรายต่ออาคารบ้านเรือนมากนัก